Renata sput, piotr sput
Racibórz i ziemia raciborska w okresie wielkiej wojny 1914-1918. Ratibor und das Ratiborer Land während des Großen Krieges 1914-1918
Wyd. 2
Wydawnictwo PWSZ w Raciborzu 2021
Część historii Raciborza, związana z I wojną światową, została zupełnie zapomniana. Pamięć o tamtych wydarzeniach przywołują tylko bliscy poległych oraz pomniki postawione ku ich czci, które odbudowano w ostatnim 20-leciu po tym, jak komuniści próbowali je doszczętnie zniszczyć, tak samo zresztą jak pamięć o poległych. Co gorsze i zupełnie niezrozumiałe, większość animatorów i badaczy dziejów lokalnych, także samorządowców nie interesują się zbytnio tym ważnym dla lokalnej społeczności problemem.
Większość historyków jest zgodnych co do tego, że I wojna światowa jest centralną cezurą w najnowszej historii ludzkości, może też być uważana za centralny element współczesnego kryzysu cywilizacyjnego. Wojna ta nie jest już postrzegana tak, jak było to powszechne jeszcze w latach 20. zeszłego wieku, czyli jako swoisty kataklizm czy klęska żywiołowa, która, jak orkan, spowodowała ogromne spustoszenia i śmierć milionów ludzi. Dzisiaj widać wyraźnie, że wojna ta była wywołana świadomie, tak jak zaplanowane było bezlitosne jej prowadzenie, zaś zakończono ją dopiero wówczas, kiedy wyczerpano całkowicie wszystkie rezerwy ludzkie i materiałowe.
„Racibórz i ziemia raciborska w okresie wielkiej wojny 1914-1918. Ratibor und das Ratiborer Land während des Großen Krieges 1914-1918″
W latach 2014-2018 obchodziliśmy setną rocznicę I wojny światowej. Prawie we wszystkich europejskich – i nie tylko – państwach można zaobserwować wzmożone zainteresowanie tym tematem, co owocuje przeróżnymi działaniami: konferencjami, projektami badawczymi, dokumentacjami czy wydawnictwami.
Nikt nie wiedział, że wojna będzie tak długo trwała, myślano o kilku, kilkunastu bitwach i kilku, kilkunastu miesiącach jej trwania, po czym zwycięskie państwa miały zwiększyć swoje strefy wpływów. Sztabowcy wychodzili z takimi scenariuszami zdarzeń.
O przyczynach wybuchu I wojny światowej napisano już bardzo wiele. Postawiono też mnóstwo tez, które w większości nie wytrzymały próby czasu i wyników nowszych badań.
100 lat od zakończenia
i wojny światowej
IDEA
W Raciborzu, podobnie jak w całej Polsce sprawa wygląda nieco inaczej. Kolektywna świadomość historyczna tego okresu nie jest zbyt żywa i silna, jest nieco skrzywiona, ma zabarwienie legionowo-niepodległościowe, co wypacza znacznie całościowy obraz epoki. Nie mamy więc powodów do zadowolenia. Nasze społeczeństwo, niebędące jeszcze w wielu aspektach w pełni obywatelskim, nie wykształciło potrzeby pielęgnowania wspólnej pamięci historycznej, czegoś, co jest niezbędne w funkcjonowaniu narodu, zbliża ludzi, daje poczucie tożsamości z innymi i buduje więzi międzyludzkie. Obiektywną narrację historyczną można skonstruować tylko na podstawie solidnych badaniach historycznych, co w konsekwencji umożliwia eliminowanie stereotypów, walkę z populizmem i nacjonalizmem, z tzw. „wiecznie wczorajszymi” oraz likwidowanie w końcu zakłamania okresu komunizmu.
I wojna światowa była apoteozą mieszczańskiej Europy, a zarazem początkiem końca rządów i dominacji Europy na świecie. Była też powodem rozpadu wielkich monarchii Hohenzollernów, Habsburgów czy Romanowów, a także resztek imperium osmańskiego.
To właśnie ta wojna jest kluczowym wydarzeniem do zrozumienia XX wieku – wszystkie następujące po niej wielkie i krwawe wydarzenia są w zasadzie jej bezpośrednim wynikiem. Bez zrozumienia tego faktu nie zrozumiemy historii całego XX wieku, co gorsze, będziemy bardziej podatni na przeróżne, czasem niebezpieczne, teorie w tym zakresie.
Ze wstępu
Dystrybucja
