Partycja Nosiadek
Tożsamość jednostki a proces asymilacji w tekstach autobiograficznych emigrantów pochodzenia polskiego w Stanach Zjednoczonych. Nadzieje, rozterki, powroty fali lat sześćdziesiątych
Wydawnictwo PWSZ w Raciborzu 2016
„Szok kulturowy, nostalgia, brak akceptacji, ciężka praca – z takimi problemami zetknęli się emigranci. Jak udowadnia autorka, wpłynęło to nie tylko na ich twórczość, ale również na kształtowanie się tożsamości jednostki, rozumianej jako formę samookreślenia. Doświadczenia te przybierały czasem dramatyczną formę. Marek Hłasko napisze później o sobie – „produkt czasu wojny, głodu i terroru”.
„Tożsamość jednostki a proces asymilacji w tekstach autobiograficznych emigrantów pochodzenia polskiego w Stanach Zjednoczonych. Nadzieje, rozterki, powroty fali lat sześćdziesiątych”
Publikacja dr Patrycji Nosiadek, podejmuje niezwykle ważne i aktualne zagadnienia emigracji polskiej. Autorka specjalizuje się w zagadnieniach emigracji do Stanów Zjednoczonych, prowadzi badania na miejscu, podczas licznych wyjazdów badawczych. Z uwagi na niepokojące wydarzenia polityczno – społeczne, które miały miejsce w kraju, wiele tysięcy Polaków zdecydowało się na emigrację zarówno do krajów Europy Zachodniej, jak i do Stanów Zjednoczonych.
Niemożność prezentowania własnych poglądów, brak swobody w działalności kulturalnej zdominowanej przez powojenną, polityczną rzeczywistość okazała się dla wielu pisarzy i artystów zbyt trudna. Cenzura spowodowała, że „przedstawiciele życia literackiego powojennej Polski znaleźli się na pograniczu własnych wartości, wyznawanych zasad i nowego porządku…” Autorka opisała losy polskich intelektualistów Evy Hoffman, Mariana Marzyńskiego, Leopolda Tyrmanda, Marii Ginter, Marka Hłaski, Kazimierza Kaza – Ostaszewicza i Romana Polańskiego.
Rzeczywistość postawiła przed nimi trudne pytania. Czy należy całkowicie odciąć się od swoich korzeni? Czy można stać się imigrantem, czy pozostaje się obywatelem świata? Czy można zrealizować ideę „amerykańskiego snu” będąc tak głęboko zakorzenionym w innym systemie myślenia? Kazimierz Kaz – Ostaszewicz tak wspomina swoje pierwsze dni na emigracji – „Amerykę zaczęliśmy na friko”. Czy udało się im osiągnąć swój cel? Dowodem mogą być przeanalizowane przez autorkę teksty autobiograficzne. Zapiski i pamiętniki, będące najważniejszym świadectwem doświadczeń i przeżyć. Teksty te, nieprzekształcone w formę literacką, są bezpośrednie i szczere. Że były to doświadczenia trudne, w których słowa „inność” pojawiają się tak samo często jak „fascynacja” i „przynależność” warto przekonać się samemu, sięgając po książkę.
dr Patrycja Nosiadek
autorka
Dr Patrycja Nosiadek – Absolwentka filologii angielskiej Uniwersytetu Wrocławskiego, doktorat obroniła w 2013 r. na Uniwersytecie Opolskim. Tłumacz przysięgły języka angielskiego. Specjalistka w zakresie literaturoznawstwa, swoje zainteresowania naukowe koncentruje wokół kultury i literatury emigracyjnej (w szczególności polskiej emigracji w Stanach Zjednoczonych) oraz nurtu autobiograficznego. Referent na krajowych i międzynarodowych konferencjach i sympozjach. Członek Accademia dei Rampanti we Włoszech, współpracuje również z organizacjami takimi jak: Father Leopold Moczygemba Foundation (Teksas, USA) oraz The Panna Maria Heritage Center Foundation (Teksas, USA). Wykładowca w Instytucie Neofilologii PWSZ w Raciborzu, prowadzone przedmioty: historia literatury amerykańskiej, wstęp do przekładoznawstwa, praktyczna nauka języka angielskiego. Interesuje się kulturą literacką prozy i poezji emigracyjnej drugiej połowy XX wieku, nurtem autobiograficznym, rolą emigracji, tradycji i języka w życiu Polaków w Stanach Zjednoczonych.
„Temat, jaki podejmuje Autorka, dotyczy procesu asymilacji oraz problemów z własną tożsamością emigrantów, którzy opuścili Polskę w latach sześćdziesiątych XX wieku, udając się do Stanów Zjednoczonych. W swoich badaniach skoncentrowałam się na dostępnych relacjach, będących świadectwem ich rozterek, fascynacji, czy też nieustannej konfrontacji z rzeczywistością, które składały się na życiowe doświadczania tej grupy. W ten sposób opracowanie […] jest owocem pogłębionej refleksji nad problemem zdolności człowieka do funkcjonowania w nowych warunkach. Kwestie przystosowania się emigrantów analizowane są przy tym w oparciu o doświadczenia osób reprezentujących środowiska pisarzy, filmowców, poetów, felietonistów, a zatem osób posiadających umiejętność analizy otaczającej ich rzeczywistość. Dzięki temu jesteśmy w stanie podczas lektury fragmentów wyjętych z ich tekstów, uzupełnionych o komentarz naukowy, śledzić z zaangażowaniem proponowaną rekonstrukcję zarówno dynamiki, jak i skutków wyborów dokonywanych w zderzeniu z obcą rzeczywistością. Przedstawiony emigrant nie tylko jak każdy inny przeżywa rozterki, sukcesy i porażki, ale także potrafi dokonać świadomej autorefleksji i mówić o swoich najgłębszych i bardzo bolesnych dylematach. Jednocześnie uzewnętrzniony dialog z samym sobą jest dla niego pewnego rodzaju oczyszczeniem, dającym mu możliwość, by na nowo spojrzeć na swoje życie i zrewidować jego ocenę, a to z kolei pozwala mu na zdystansowanie się i podjęcie nowych działań w odmiennym kontekście przeszłości, ale dopiero po dokonaniu jej dekonstrukcji pozytywnej. Te dwa aspekty – przyjęta przez Autorkę książki metoda badawcza oraz wybór grupy emigrantów, których tożsamości są analizowane, stanowią o wartości podanego do druku tekstu. Ten słuszny i metodologicznie uprawomocniony dobór właścicieli interesujących Autorkę tożsamości, a zatem polskich intelektualistów, którzy wyjechali z Polski nie „za chlebem”, jak poprzednie fale emigrantów w końcu XIX i na początku XX wieku lub z powodów politycznych, jak na przykład emigranci powojenni i Solidarnościowi, ale z potrzeby poszukiwania wolności twórczej i możliwości samorealizacji, pozwolił na wprowadzenie do nauki nowych informacji oraz propozycji dotyczących analizy teorii tekstu literackiego.
dr hab. Mirosław Lenart
profesor Uniwersytetu Opolskiego
Dystrybucja
